In de serie ‘In Dialoog Met…‘ gaat Jonge Geesten, in dialoog met iconen uit de bouwsector. Geen interviews of ondervragingen, maar een tweezijdig gesprek dat uit nieuwsgierigheid voor elkaars generatie en achtergrond wordt gevoerd. De dialogen zijn gericht op het achterhalen van motivaties, gedachten en ideeën. Hoe kunnen we de kwaliteiten van de verschillende generaties combineren om de bouw te innoveren, onze maatschappij te inspireren en in verbinding te blijven met elkaar? De door ons gebruikte methode is gebaseerd op het begrippenkader van TheoryU.

Voor het gesprek met Eva Klein Schiphorst  zijn Marc en Martijn uitgenodigd op het Rijkskantoor van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) aan de  Korte Voorhout op loopafstand van Den Haag centraal. Een enorm gebouw waarin meerdere overheidsdiensten gevestigd zijn, zoals: het Ministerie van Financiën en het RVB. Na een strenge controle worden we opgehaald en via gangen, liften en nog meer gangen komen we aan bij de overlegkamer waar we Eva (“zeg maar ‘je’ hoor… gewoon Eva”) ontmoeten.

“Ik zit hier natuurlijk als ambtenaar” 

Al bij de uitleg van het doel van de dialogen gaat Eva van start: “Ik vind innovatie een lastig onderwerp om handen en voeten te geven” met als groot vraagstuk: “hoe voorkom je dat het bij een innovatie niet bij een incident blijft. Dus met andere woorden, hoe neem je die innovatie ook op in de reguliere projecten?” Eva ziet goed in waar er behoefte is aan innovatie. “Wij zitten met die enorme vastgoedvoorraad en hoe gaan we die hele voorraad laten voldoen aan de strenge eisen van bijvoorbeeld duurzaamheid?”. De toon van het gesprek is daarmee direct gezet. Toch nog even voorstellen: Eva Klein Schiphorst is directeur Transacties en Projecten van het RVB, voorheen was ze onder meer directeur bij de Rijksgebouwendienst, het ministerie van Infrastructuur en Mileu en bij Rijkswaterstaat.

“Besluitprocessen, daar gaat gewoon jaren overheen”

Het gesprek komt in een versnelling als het gaat over de verhoudingen tussen verschillende partijen in de markt. Eva vertelt over de positie van de RVB tussen de politiek, het land en haar burgers, de publieke opinie en de markt zelf. Iedereen verwacht transparantie en verantwoording van de overheid waarbij zij altijd alles wat ze doet daaraan weegt, wat kan leiden tot trage processen in de ogen van de buitenwereld. Samen concluderen wij dat er in de bouw aan  projecten voor de langere termijn wordt gewerkt en dat deze vaak al aan het begin voor het grootste gedeelte worden vastgelegd. Een situatie die beter zou kunnen volgens Eva: “Op het gebied van milieu en innovatie zouden we juist flexibiliteit willen hebben.” De vraag is hoe er ruimte kan worden gelaten voor innovatie terwijl alle partijen juist zo de behoefte hebben aan het vastleggen van alle afspraken. Daarin schuilt direct een nieuwe vraag voor Eva: hoe kunnen ze contractvormen maken, met een looptijd van 30 jaar, met daarin die flexibiliteit die nodig is voor innovatie. We kunnen natuurlijk niet voorspellen wat er gedurende die periode allemaal kan gebeuren en kan veranderen.

Al pratend over het probleem van de onzekere toekomst voor jongeren op de arbeidsmarkt komen we op de verschillen tussen de generaties. Hierover zegt Eva: “Het feit dat je op universiteiten nog steeds een eindscriptie maakt van 30-60 pagina’s… alleen maar letters… zo deed ik het ook toen ik afstudeerde! Dan is het natuurlijk ook niet raar dat er nog steeds mensen in dienst komen bij de rijksoverheid die gewend zijn dikke rapporten, nota’s en beleidsstukken te schrijven.” Zo komen we erop uit dat de partij(en) met de traditionele instelling (in dit geval de universiteiten) best een  belemmering kunnen zijn voor het doorvoeren van innovatie.

Eva vertelt dat dit een probleem is wat haar veel bezig houdt. Want voor de grote kantoorportefeuille van het RVB is het van belang hoe de werknemers van de toekomst eruit zullen zien. Hoe worden de generaties van de toekomst opgeleid en hoe gaan zij in de maatschappij en in de bouwsector functioneren? “Hoe ziet straks de werkplek van een ‘kantoor-ambtenaar’ eruit? Voor het RVB, maar wellicht wel voor de hele bouwsector, is het zoeken naar toekomstscenario’s waar we op zouden moeten anticiperen. “

“Ik denk dat er veel koudwatervrees is in het loslaten van je domeinen’’ 

Het loslaten van strikte regels is een mooi bruggetje naar de bouwcampus waar, voor initiatieven als The Green Village, waar ook wordt gezocht naar versoepelde regelgeving om innovatie te stimuleren. Voor de grote commerciële spelers in de markt is het best lastig om mee te gaan in de risico’s die meekomen met een innovatieve aanpak. Eva: “Dit is natuurlijk ook niet zo raar, de grote bedrijven moeten rekening houden met hun aandeelhouders en hun verdienmodel. Ze vertelt dat de overheid wel iets meer speelruimte heeft voor experimenteel ontwikkelen. De overheid kan natuurlijk niet gelijk failliet gaan, hoewel de keerzijde is dat het werken met gemeenschapsgeld ook verantwoord moet worden. De vraag is ook of er niet teveel  partijen in de markt zijn

die bijna vanuit hetzelfde verdienmodel en producten met elkaar concurreren. Dus in hoeverre houdt dat bepaalde dingen ook weer tegen?’’

“Als de bouwsector zich verenigt en samen met de overheid écht de verantwoordelijkheid neemt om dingen verder te brengen, dan kan het gaan vliegen.”

“De overheid kan wel dingen stimuleren”

De overheid is natuurlijk een van de grote opdrachtgevers in de bouwsector. Dit begrijpt Eva als geen ander: ‘’Als de overheid nu alleen nog maar ‘nul op de meter’ gebouwen (gebouwd met duurzame producten of zelfs energieopwekkende gebouwen) zouden uitvragen en daar helemaal voor zouden gaan, dan brengt dat heel wat teweeg.’’ Wellicht dat deze stimulans in de vraag naar innovatie een goede impuls kan geven om structurele verandering teweeg te brengen. ‘’Er moet natuurlijk alleen wel politieke wil zijn want uiteindelijk voeren wij uit wat er in het regeerakkoord staat en kunnen wij niet zelf verzinnen wat er allemaal moet gebeuren.’’ Samen komen we tot de conclusie dat hier een grote verantwoordelijkheid ligt bij de bouwsector. “Als de bouwsector zich verenigt en samen met de overheid écht de verantwoordelijkheid neemt om dingen verder te brengen, dan kan het gaan vliegen.Dan moeten wel alle partijen bereid zijn om de regie te pakken maar ook bereid zijn dingen los te laten.”

We eindigen het gesprek met een selfie bij de lounge van de werkvloer. Eva wijst ons nog snel op een grote banner over de bijeenkomst op 16 maart: Jouw Baan Mijn Baan,  georganiseerd door JongRVB en de Jongerenvereniging Croonwolter&Dros. “Ook wij zijn er mee bezig!”. En dan loopt ze met ons naar de lift. Eenmaal door de veiligheidssluis staan we snel weer buiten, in dit prachtige stukje Den Haag. Het zeer geanimeerde gesprek gonst nog na door ons hoofd met als belangrijkste boodschappen: de toekomst is onzeker en daar wordt in de lange termijn-projecten nog niet voldoende rekening mee gehouden. Dit zal veel vertrouwen vergen van alle partijen. En: de jeugd is de toekomst, zowel in het creëren van innovatie als in de rol van gebruiker en zal daarom zo goed mogelijk betrokken moeten worden.

Voor meer informatie kunt u mailen met #InDialoogMet…

Dit Jonge Geesten initiatief wordt vormgegeven door:

Bern Laninga |   Carlijn Tempelaars | Daan de Wit | Marc Bolier |Martijn Schwering | Martijn Weekenstroo | Maurice van Rooijen |  Tomas te Velde | Tom Schoo |